Standardy ochrony małoletnich

obowiązujące w Centrum Kultury i Bibliotece Publicznej

w Jasienicy Rosielnej

Rozdział 1

Postanowienia ogólne

                § 1. 1. „Standardy ochrony małoletnich obowiązujące w Centrum Kultury i Bibliotece Publicznej w Jasienicy Rosielnej”, określane dalej „Standardami” zostały opracowane
w związku z obowiązkami nałożonymi ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2023 r.
poz. 1304, 1606).

2. Ilekroć w niniejszych Standardach jest mowa o:

1)        1. Centrum – należy przez to rozumieć Centrum Kultury i Bibliotekę Publiczną w Jasienicy Rosielnej,

2)        2. personelu – należy przez to rozumieć wszystkie osoby realizujące działalność statutową Centrum, w szczególności pracowników zatrudnionych w Centrum, a także osoby wykonujące czynności w porozumieniu z Centrum, tj. współpracowników, stażystów, praktykantów, wolontariuszy oraz inne osoby niezatrudnione w Centrum, a mające kontakt z małoletnimi poprzez zaangażowanie w działalność statutową Centrum,

3)        3. małoletnim – należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18. roku życia,
a pozostaje w związku z działalnością statutową Centrum i kontakcie z personelem,

4)        4. opiekunie małoletniego – należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji
i stanowieniu o małoletnim, w szczególności przedstawiciela ustawowego małoletniego,

5)        5. krzywdzeniu małoletniego – należy przez to rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę małoletniego przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu lub zagrożenie dobra małoletniego, w tym jego zaniedbywanie,

6)        6. dyrektorze – należy przez to rozumieć dyrektora Centrum,

7)        7. osobie odpowiedzialnej za Standardy – należy przez to rozumieć osobę wyznaczoną przez dyrektora do sprawowania nadzoru nad realizacją Standardów,

8)        8. Rejestrze – należy przez to rozumieć Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

Rozdział 2

Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a członkami personelu

§ 2. 1. Dyrektor jest odpowiedzialny za przygotowanie i wdrożenie Standardów
w Centrum.

2. Dyrektor zapoznaje członków personelu ze Standardami oraz odbiera od nich oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami. Wzór oświadczenia, o którym mowa
w zdaniu 1, stanowi załącznik nr 1 do niniejszych Standardów.

§ 3. 1. Dyrektor przed dopuszczeniem członka personelu do czynności z zakresu działalności statutowej Centrum, związanej w szczególności z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, uzyskuje informację, czy dane tego członka personelu
są zamieszczone w Rejestrze, tj. w bazie danych Rejestru z dostępem ograniczonym
oraz w bazie danych Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie do Rejestru. Procedura, o której mowa w zdaniu 1, dotyczy także członków personelu poniżej 18. roku życia. Osoba figurująca w Rejestrze nie może zostać dopuszczona do wykonywania działalności statutowej Centrum, o której mowa w zdaniu 1.

2.  Dyrektor – w celu monitorowania w Centrum bezpiecznych relacji między małoletnimi a personelem – poza wykonaniem obowiązku określonego w ust. 1, dokonuje
w każdym roku kalendarzowym sprawdzenia figurowania członków personelu w Rejestrze.

3. Członek personelu podpisuje oświadczenie, którego wzór stanowi załącznik nr 2
do niniejszych Standardów.

4. W przypadku powzięcia informacji o wszczęciu wobec członka personelu postępowania karnego o przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub przestępstwo przeciwko małoletniemu dyrektor niezwłocznie uniemożliwia temu członkowi personelu  jakiejkolwiek formy kontaktu z małoletnimi.

§ 4. 1. Podstawową zasadą czynności podejmowanych przez członka personelu
w kontaktach z małoletnimi jest działanie na rzecz ich dobra. Członek personelu traktuje małoletnich z szacunkiem.

2. Członek personelu zobowiązany jest do:

1)        1. utrzymywania profesjonalnej relacji z małoletnimi oraz każdorazowego rozważenia,
czy jego reakcja, komunikat bądź inne działanie wobec małoletnich są odpowiednie
do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych małoletnich,

2)        2. działania w sposób otwarty i transparentny dla innych osób, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji swojego zachowania.

3. W przypadku zaobserwowania sytuacji o charakterze przemocy pomiędzy samymi małoletnimi członek personelu zobowiązany jest do natychmiastowej reakcji i stosownej interwencji polegającej na powstrzymaniu eskalacji konfliktu i zachowania niedozwolonego.

4. Decyzje dotyczące konkretnego małoletniego powinny uwzględniać również bezpieczeństwo pozostałych małoletnich.

5. Członek personelu monitoruje sytuację i dobrostan małoletnich oraz zwraca uwagę na adekwatność i poprawność relacji zachodzących pomiędzy członkami personelu
a małoletnimi oraz pomiędzy samymi małoletnimi.

6. Członek personelu, który ma świadomość, iż małoletni doznał jakiejś krzywdy
np. znęcania fizycznego, psychicznego lub wykorzystania seksualnego, zobowiązany jest
do zachowania szczególnej ostrożności w kontaktach z małoletnim, wykazując zrozumienie
i wyczucie.

§ 5. 1. Członek personelu w kontakcie z małoletnim:

1)        1. odnosi się do niego z szacunkiem i cierpliwością,

2)        2. informuje go o podejmowanych decyzjach jego dotyczących, biorąc pod uwagę jego oczekiwania,

3)        3. uważnie wysłuchuje go i stara się udzielać mu odpowiedzi dostosowanej do sytuacji
i jego wieku,

4)        4. traktuje go równo bez względu na jego płeć, światopogląd, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny, orientację seksualną i sprawność/niepełnosprawność,

5)        5. nie zawstydza go, nie lekceważy, nie upokarza i nie obraża,

6)        6. nie podnosi głosu, chyba że wymaga tego określona sytuacja, np. głośne ostrzeżenie werbalne przed niebezpieczeństwem,

7)        7. nie ujawnia wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych małoletnich, informacji wrażliwych dotyczących małoletniego, w szczególności o jego sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej,

8)        8. nie zachowuje się w obecności małoletniego w sposób niestosowny, w szczególności
nie używa alkoholu, wyrobów tytoniowych, nielegalnych substancji, wulgarnych słów, gestów i żartów,

9)        9. nie czyni obraźliwych uwag, nie nawiązuje z nim jakichkolwiek relacji romantycznych
lub seksualnych, nie składa mu propozycji o niestosownym charakterze,
w szczególności nie proponuje mu spożywania alkoholu, wyrobów tytoniowych
lub nielegalnych substancji, nie nawiązuje w wypowiedziach i innych formach ekspresji do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej,

10)     10. nie wykorzystuje wobec małoletniego relacji władzy lub przewagi fizycznej,
w szczególności zastraszania, przymuszania lub groźby.

2. Niedozwolone jest stosowanie przemocy wobec małoletnich w jakiejkolwiek formie.

3. Niedozwolone jest stosowanie kontaktu dotykowego wobec małoletnich w sposób, który mógłby zostać nieprawidłowo zinterpretowany.

4. Kontakt fizyczny z małoletnim nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy lub przewagi fizycznej.

5. Kontakt fizyczny członka personelu z małoletnim jest dopuszczalny
w uzasadnionych przypadkach, w szczególności, gdy wymaga tego:

1)        1. pomoc małoletniemu niepełnosprawnemu w czynnościach higienicznych, spożywaniu posiłków i poruszaniu się, jeśli typ niepełnosprawności tego wymaga, a małoletni/ opiekun małoletniego wyrazi zgodę,

2)        2. udział w prawnie dopuszczalnych działaniach, w których kontakt taki jest rzeczą zwyczajną, w szczególności w zabawie i rywalizacji sportowej.

§ 6. 1. Członek personelu nie kontaktuje się z małoletnim bez wiedzy opiekunów małoletniego prywatnymi kanałami komunikacji, w tym za pośrednictwem telefonu, poczty elektronicznej, komunikatora lub profilu w mediach społecznościowych.

2. Jeśli członek personelu musi spotkać się z małoletnim poza czasem standardowo poświęcanym na działalność statutową Centrum, to na spotkanie takie opiekun małoletniego musi wyrazić zgodę.

Rozdział 3

Zasady i procedura podejmowania interwencji

w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego

§ 7. 1. Członek personelu zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia małoletnich.

2. Członek personelu w przypadku powzięcia podejrzenia, że małoletni jest krzywdzony, ma obowiązek poinformować dyrektora o tych podejrzeniach.

3. Interwencja w przypadku, o którym mowa w ust. 2, podejmowana jest przez dyrektora. Dyrektor może wyznaczyć konkretną osobę do podejmowania tego rodzaju interwencji. W przypadku wyznaczenia takiej osoby jej dane, tj. imię, nazwisko, mail i telefon zostają podane do wiadomości członków personelu.

4. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony osoby wyznaczonej do podejmowania interwencji, wówczas interwencja prowadzona jest przez dyrektora.

5. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony członka personelu, wówczas osoba ta jest całkowicie wyłączana z procedury podejmowania interwencji.

6. W miarę możliwości do udziału w interwencji można zaangażować specjalistów,
w szczególności psychologów i pedagogów, celem skorzystania z ich pomocy przy rozmowie z małoletnim o trudnych doświadczeniach.

§ 8. W przypadku podejrzenia, że zdrowie lub życie małoletniego jest zagrożone, należy niezwłocznie poinformować o tym fakcie właściwe służby. 

§ 9. 1. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 3 do niniejszych Standardów.

2. Członek personelu posiadający informację o krzywdzeniu małoletniego
lub informacje z tym związane, jest zobowiązany do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane dyrektorowi oraz uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

3. W przypadku gdy podejrzenie zagrożenia bezpieczeństwa małoletniego zgłosili opiekunowie małoletniego, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów małoletniego na piśmie oraz sporządzić kartę interwencji.

§ 10. 1. W przypadku, gdy zgłoszono krzywdzenie małoletniego przez członka personelu, ten członek personelu zostaje natychmiast odsunięty od wszelkich form kontaktu z małoletnimi do czasu wyjaśnienia sprawy. 

2. Dyrektor przeprowadza rozmowę z małoletnim i innymi osobami mającymi
lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) małoletniego, w szczególności z opiekunem małoletniego. Dyrektor stara się ustalić przebieg zdarzenia i jego wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego. Ustalenia
są spisywane na karcie interwencji.

3. Dyrektor organizuje spotkanie/a z opiekunami małoletniego, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb.

4. W przypadku gdy członek personelu dopuścił się wobec małoletniego innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę, dyrektor powinien zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchać członka personelu podejrzewanego o krzywdzenie małoletniego oraz inne osoby mające wiedzę na temat zdarzenia. W sytuacji, gdy naruszenie dobra małoletniego jest znaczne, w szczególności
gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności, należy rozważyć możliwość powzięcia stosownych środków dyscyplinujących. 

§ 11. 1. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie małoletniego przez członka personelu będącego osobą dorosłą niezatrudnioną w Centrum, a mającą kontakt
z małoletnimi poprzez zaangażowanie w działalność statutową Centrum, dyrektor przeprowadza rozmowę z małoletnim i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) małoletniego, w szczególności opiekunem małoletniego. Dyrektor stara się ustalić przebieg zdarzenia i jego wpływ
na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji.

2. Dyrektor w przypadku, o którym mowa w ust. 1, organizuje spotkanie/a
z opiekunami małoletniego, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/ możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, gdy z przeprowadzonych ustaleń wynika, że opiekun małoletniego zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo (np. małoletni wielokrotnie jest nieadekwatnie ubrany do pogody, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej), rodzina stosuje przemoc wobec małoletniego, należy poinformować właściwy ośrodek pomocy społecznej o potrzebie pomocy rodzinie, gdy niespełnianie potrzeb wynika z sytuacji ubóstwa, bądź – w przypadku przemocy i zaniedbania – konieczności wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.

§ 12. 1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez innego małoletniego (np. na zajęciach grupowych) należy przeprowadzić rozmowę z małoletnim podejrzewanym o krzywdzenie oraz opiekunem małoletniego, a także oddzielnie
z małoletnim poddawanym krzywdzeniu i opiekunem małoletniego. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia i jego wpływu na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego krzywdzonego. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji.

2. Wspólnie z opiekunem małoletniego krzywdzącego należy opracować plan, celem wyeliminowania zachowania niepożądanego.

3. Z opiekunem małoletniego poddawanego krzywdzeniu należy opracować plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia.

4. W trakcie rozmów należy upewnić się, że małoletni podejrzewany o krzywdzenie innego małoletniego, nie jest krzywdzony przez opiekuna małoletniego lub inne osoby.

§ 13. 1. W przypadku, gdy wobec małoletniego popełniono przestępstwo, dyrektor sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje
je do właściwej miejscowo policji lub prokuratury.

                2. W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunem małoletniego wynika, że nie jest
on zainteresowany pomocą małoletniemu, ignoruje zdarzenie lub w inny sposób nie wspiera małoletniego, który doświadczył krzywdzenia, dyrektor sporządza wniosek o wgląd
w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego.

3. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji instytucji, o których mowa powyżej.

Rozdział 4

Zasady aktualizacji Standardów

oraz zakres kompetencji osób odpowiedzialnych

za przygotowanie członków personelu do ich stosowania

§ 14. Dyrektor jest obowiązany co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny Standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności
z obowiązującymi przepisami. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.

§ 15. 1. Dyrektor wyznacza osobę odpowiedzialną za Standardy.

2. Osoba odpowiedzialna za Standardy: przygotowuje członków personelu
do stosowania Standardów, monitoruje realizację Standardów, reaguje na ich naruszenie oraz koordynuje zmiany w Standardach, prowadząc równocześnie rejestr zgłoszeń
i proponowanych zmian.

3. Członkowie personelu mogą przekazywać swoje uwagi, proponować zmiany względem uregulowań zawartych w Standardach do osoby odpowiedzialnej za Standardy oraz zgłaszać incydenty naruszania Standardów.

4. Uwagi, proponowane zmiany i incydenty w zakresie naruszania Standardów osoba odpowiedzialna za Standardy przekazuje dyrektorowi.

5. Zmian w Standardach dokonuje dyrektor.

Rozdział 5

Zasady udostępniania opiekunom małoletnich oraz małoletnim Standardów

do zapoznania się z nimi i ich stosowania

                § 16. 1. Niniejsze Standardy są dokumentem ogólnodostępnym, w szczególności
dla członków personelu, małoletnich i opiekunów małoletnich.

                2. Opiekunowie małoletnich zostają zapoznani ze Standardami. Opiekunowie małoletnich składają oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 4 do niniejszych Standardów.

                3. W oparciu o niniejsze Standardy dyrektor opracowuje skróconą wersję Standardów zawierającą informacje istotne dla małoletnich. Małoletni zostają zapoznani z treścią Standardów oraz skróconą wersją Standardów. Skrócona wersja Standardów stanowi załącznik nr 5 do niniejszych Standardów.

Rozdział 6

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet

oraz procedury ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami

w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie

§ 17. 1. Jeżeli Centrum zapewnia małoletnim dostęp do urządzeń elektronicznych
z dostępem do sieci Internet, zobowiązane jest podejmować działania zabezpieczające małoletnich przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju; w szczególności należy zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające przed złośliwym oprogramowaniem i filtrujące treści.

2. W miarę możliwości członkowie personelu powinni informować małoletnich
o zasadach bezpiecznego korzystania z sieci Internet.

3. Centrum w miarę możliwości zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z sieci Internet.

4. Członkowie personelu powinni stanowić nadzór nad treściami, do jakich w sieci Internet dostęp mają małoletni oraz podejmować interwencję w przypadku dostępu do treści nieodpowiednich.

Rozdział 7

Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdy

§ 18. 1. Pomimo zastosowania procedury interwencji członkowie personelu powinni po ujawnieniu krzywdy wspierać małoletniego oraz zwracać uwagę na wszelkie niepokojące sygnały.

2. Jeżeli jest to możliwe, po ujawnieniu krzywdy, dyrektor może utworzyć grupę wsparcia dla małoletniego.

Rozdział 8

Zasady ochrony wizerunku małoletniego

§ 19. 1. Członek personelu, uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku małoletniego.

2. Upublicznienie przez członka personelu wizerunku małoletniego utrwalonego
w jakiejkolwiek formie, w szczególności fotografii lub nagrania audio-wizualnego wymaga pisemnej zgody opiekuna małoletniego.

3. Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz lub publiczna impreza, zgoda opiekuna małoletniego na utrwalanie wizerunku małoletniego nie jest wymagana.

Rozdział 9

Postanowienia końcowe

                § 20. 1. Niniejsze Standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.

                2. Niniejsze Standardy zostają wyeksponowane w formie papierowej w widocznym miejscu w Centrum i opublikowane w formie elektronicznej na stronie internetowej Centrum –
w wersji pełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich.